Grensregio Compact Extra: Selfkant, hoe een kleine Duitse grensgemeente toeristisch op meerdere borden schaakt

Selfkant kennen we vanuit Nederlands Limburg als een gemeente waar we vaak shoppen, eten en tanken. Of wonen, want naar schatting een derde deel van de ruim 10.000 inwoners heeft een Nederlands paspoort. Selfkant heeft ook meer kilometers grens met Sittard-Geleen en Echt-Susteren dan met de rest van Duitsland. Een positie waar de gemeente zich zeer bewust van is, en ook naar handelt. Selfkant is namelijk als enige Duitse gemeente aangesloten bij toerisme-organisatie Visit Zuid-Limburg, en men vormt samen Echt-Susteren en Maaseik een aaneengesloten Cittaslowgebied over drie landen.

Maar ook in eigen land timmert de gemeente volop aan de weg en speelt daarbij toeristisch zelfs op nationaal niveau een aardig partijtje mee. En dat is in Nederlands Limburg een stuk minder bekend. Selfkant is namelijk al heel wat jaren prominent present op de Dag van de Duitse Eenheid, die afgelopen vrijdag 3 oktober werd gevierd. Dit jaar in de hoofdstad van de deelstaat Saarland, in Saarbrücken, tegen de Franse grens aan. Om te kijken welke rol de grensgemeente daar speelt, en in hoeverre zoiets ook voor onze regio interessant is, nam VML Nieuws er een kijkje. En ja, de aanwezigheid van Selfkant heeft ook weer met die unieke ligging van de gemeente te maken.

Tekst gaat verder onder de foto

Foto: Marcel Boreas

Dag van de Duitse Eenheid

Vraagje vooraf. De viering van de Dag van de Duitse Eenheid, is dat een soort Koningsdag zoals bij ons, met heel veel oranje gedoe, met kinderen die van alles verkopen, dolgedraaide dweilorkestjes en andere feestelijke ongein? Vergeet het. Bij het verlaten van Saarbrücken Hauptbahnhof wachten aan het begin van de grote winkelstraat een aantal tentjes. Het heeft weinig feestelijks. Toeristische organisaties uit de streek stellen zich voor, net als diverse nutsbedrijven. Iets verderop een podium met videowall, bondskanselier Merz spreekt elders in de stad, enkele honderden mensen luisteren en applaudisseren beleefd. Ook president Steinmeier en zijn Franse ambtgenoot Macron zijn er. Verder gaat het door de winkelstraat. De winkels zelf zijn gesloten, muziek is er niet, wel een theateract, en opnieuw heel veel infostands.

Tekst gaat verder onder de foto

Foto: Marcel Boreas

Om de gemeente Selfkant te vinden moeten we echter het centrum uit, de Saar over richting Altstadt. Hier heel veel hulpverleningsvoertuigen tot een helikopter aan toe, en veel volk. Aan de andere kant van de Saar wordt de sfeer een stuk levendiger, er is live-muziek, van bandjes tot heuse muziekgezelschappen. We bevinden ons in een straat waar de 16 Duitse deelstaten zich presenteren. Plus de Zipfelbund! En het is daar waar we Selfkant moeten zoeken. De gemeente vormt als zijnde meest westelijke gemeente van Duitsland een bondgenootschap met drie andere gemeenten, namelijk met de noordelijkste, oostelijkste en zuidelijkste van het land. Gemeenteambtenaren Sara Conen (links op de foto) en Lisa Backhaus heten de bezoekers welkom. En we kunnen ‘plat kalle’.

De zeventiende deelstaat

Al ruim 25 jaar trekken de vier gemeenten samen op, als een soort 17de Bundesland. In het begin werd dat een beetje vreemd gevonden, anno 2025 is het niet meer dan normaal. Maar wat levert zo’n samenwerking nu eigenlijk concreet op? Voordat Sara Conen een antwoord kan geven, klinkt vanuit het publiek: “Guck mal, Selfkant, da waren wir doch”? Precies dat dus. “Selfkant heeft er misschien nog wel het meeste aan”, legt ze uit. “Onze drie collega-gemeenten, List op het eiland Sylt, Görlitz en Oberstdorf zijn bekende toeristische namen, dat zijn wij veel minder. We streven dus vooral naar naamsbekendheid, en daarmee samenhangend extra bezoekers.” De samenwerking tussen de vier verdiepte zich de afgelopen jaren steeds meer. Er kwam een Zipfelpaspoort met geschenken voor wie alle vier de gemeenten bezoekt. Ook kregen heel wat bekende mensen al een Zipfelpas cadeau.

Tekst gaat verder onder de foto

Foto: Marcel Boreas

Of deze bekende Duitstaligen, zoals Otto Waalkes, Udo Jürgens en Stefanie Hertel ooit alle vier de gemeenten daadwerkelijk hebben bezocht, blijft een open vraag. Ook wordt er namens de vier Zipfelgemeenten elk jaar een prijs toegekend. Deze middag mag afscheidnemend burgemeester Norbert Reyans van Selfkant die uitreiken. Het gezelschap, ondersteund door het trommelkorps van Isenbruch baant zich een weg door het publiek naar de ceremonie elders op het terrein. Opvallend blijft dat het hele Zipfelgebeuren aan de Nederlandse kant van de grens veel minder bekend is, terwijl Selfkant toch deel uitmaakt van Visit Zuid-Limburg. “Dat is een kwestie van keuzes die worden gemaakt”, klinkt het enigszins cryptisch.

Tekst gaat verder onder de foto

Burgemeester Reyans en echtgenote (Foto: Marcel Boreas)

Op Duitse maat

Gaandeweg de middag wordt het steeds drukker in de stad. Honderdduizenden mensen worden er verwacht op een viering die ruim 6 miljoen euro heeft gekost en drie dagen duurt, weet de Saarbrücker Zeitung. Op de brug over de Saar terug richting binnenstad loopt het ondertussen helemaal vast. Richtmicrofoons van de landelijke omroepen priemen boven de hoofden omhoog. Een grote naam neemt een bad in de menigte. De naam Markus Söder zingt rond, minister-president van Beieren. Wat verderop staat, omgeven door de veiligheidsdiensten een grote Mercedes met speciaal kenteken klaar. En zo gaat het feestje verder. Een viering op de maat van Duitsland, maar voor een gemiddelde Nederlander wellicht net iets te koel en afstandelijk. ’s Lands wijs, ’s lands eer. Het hybride Selfkant kan er in elk geval prima mee uit de voeten, zo blijkt.

Foto: Marcel Boreas

Het bericht Grensregio Compact Extra: Selfkant, hoe een kleine Duitse grensgemeente toeristisch op meerdere borden schaakt verscheen eerst op VML Nieuws.