Excuses maar vooral schaamte en woede over lot Roermondse joden

“Ik heb me kapot geërgerd over hoe met joden tijdens en ook na de oorlog hier is omgegaan”, zegt schrijver Fred Cammaert. Hij presenteerde woensdag in het gemeentehuis van Roermond zijn boek “Balans opmaken: een bittere noodzaak”. Daarin wordt met verhalen en gegevens vertelt hoe de gemeente Roermond maar ook zijn inwoners tijdens en na de oorlog met hun joodse mensen zijn omgegaan. Een zacht uitgedrukt weinig fraai verhaal.

Voor de oorlog woonden in Roermond zo’n 140 joden. Daarvan waren er bij de bevrijding slechts enkelen over. De rest was vermoord tijdens de holocaust. “De overheid heeft daarbij volop gecollaboreerd. Het is een verhaal van diepe treurnis. Ook Roermond voerde zonder tegenwerking alle anti-joodse maatregelen uit. Mensen verloren al in 1941 al hun bezittingen en instanties verleenden daarbij assistentie”, vertelt Cammaert.

Een bijzonder kwalijke rol was daarbij weggelegd voor burgemeester Paul Reijmer. Burgemeester Yolanda Hoogtanders had dan ook geen goed woord over voor haar voorganger. “Het was een autoritaire bon vivant die maar al te graag met de bezetter samenwerkte. Ik maak dan ook excuses voor deze voorganger van mij. Ik weet het, het is laat. Maar het is nooit te laat om mensen erkenning te geven voor het leed wat hen is aangedaan. En te erkennen dat er fouten zijn gemaakt en dat we die in de toekomst willen voorkomen.”

Jos van Rey

Wethouder Jos van Rey hield ook een roerende toespraak. Hij gaf toe dat hij eigenlijk pas recentelijk had stilgestaan bij wat mensen is aangedaan. “Ik ben van zes weken na de oorlog. Maar ik herinner me toen ik als jongetje heel ziek was dat een joodse vriendin van mijn moeder, ’tante Recha’, elke dag bij mij op bezoek kwam, maandenlang. Terwijl haar zoveel leed was aangedaan, nog maar enkele jaren daarvoor, was ze er voor mij. Ik neem het mezelf kwalijk dat ik hier eigenlijk allemaal pas sinds enkele maanden bij stil heb gestaan. Wat een veerkracht hadden die mensen, mensen waar ik mee omging. Nu, na al die jaren leggen we verantwoording af en ik zie dat mijn generatie te weinig voor hen heeft gedaan. Dat grijpt me aan”, vertelt Van Rey geëmotioneerd.

Het boek gaat over het lot van de Roermondse joden tijdens maar zeker ook ná de oorlog. “Die mensen is toen zoveel onrecht aangedaan. Na alles wat ze waren kwijtgeraakt en mee hadden gemaakt”, vertelt Cammaert. “Ze werden zogenaamd gelijk behandeld. Maar wel gelijk met de daders. Dat was echt een fatale denkfout. Het was allemaal heel moeizaam, slepend rechtsherstel. In materiële zin is het nooit helemaal hersteld. Ze zijn kil en harteloos behandeld. Dat hebben we nu vastgesteld en door dit boek zal dat gegeven niet ergens in een bureaula verdwijnen.”

Het bericht Excuses maar vooral schaamte en woede over lot Roermondse joden verscheen eerst op VML Nieuws.